06.02.2023 Tarihinde meydana gelen depremlerde başta ilimiz Adıyaman olmak üzere 11 ilimiz etkilenmiş, maddi ve manevi anlamda çok ciddi kayıplar yaşanmıştır. Bu süreçte Hayatını kaybeden vatandaşlarımıza Allah’tan rahmet yakınlarına baş sağılığı yaralılara acil şifalar diliyoruz.
Depremin ilk saatlerinden itibaren Mali Müşavir camiası olarak hiç durmadan, her yönüyle vatandaşlarımızın yanında olduk. Bir yandan yaraların sarılmasında çaba sarf ederken diğer yandan işverenlerimizin bilgi ve beyannamelerini hazırladık. İşçilerimizin kısa çalışma ve nakdi ücret desteklerinden faydalanması için canla başla çalıştık. Meslek camiamızın her bir ferdine ve emekçilerine bu süreçte göstermiş oldukları çabalardan ötürü çok teşekkür ediyoruz.
Deprem sonrası ilan edilen mücbir sebep kapsamında, verilmesi gereken, bilgi ve beyannamelerin verilme süreleri ertelenmiş ödenmesi gereken sigorta primleri ve vergilerin ileriki tarihlerde ödenebilmesi sağlanmıştır. 31 Temmuz 2023 tarihinde sona eren mücbir sebep, Adıyaman ilimizin içinde olduğu dört il ve iki ilçede tekrar 30 Kasım 2023 tarihine uzatılmış, bununla birlikte verilmesi gereken bilgi ve beyannamelerin verilme süresi 15 Aralık 2023 tarihine, ödenmesi gereken sigorta ve vergiler ise 29 Aralık 2023 tarihine ertelenmiştir. Yapılan duyurularda mücbir sebep sonrasında ödenmesi gereken sigorta primleri ve vergilerin, mükelleflerin talebi halinde 24 aya kadar taksitlendirilebileceği mükelleflere bildirilmiştir.
Ancak mücbir sebep süresi 30 Kasım 2023 tarihinde sona erecek olan il ve ilçelerimizde geldiğimiz noktada henüz tamamlanmamış iş ve işlemler bulunmaktadır bu sebeple;
-Başta ilimiz olmak üzere deprem bölgesinde,
-Mücbir sebep süresinin tekrar uzatılması elzem hale gelmiştir mücbir sebebin uzatılması sonrasında ödenmesi gereken vergi ve sigorta primleri 2023 ve 2024 yıllarını kapsayacak şekilde tekrar uzatılması ve ödemelerde taksitlendirme imkânı sağlanarak ödenmesi sağlanmalıdır. (Van ilimizde 2011 yılında meydana gelen depremde mücbir sebep süresi 66 ay sürmüştür)
- Mücbir sebebin sona ermesiyle birlikte ödenmeyen sigorta primleri ve vergiler mükelleflerimiz üzerinde çok ağır bir borç yükü olarak durmaktadır.
-Ekonomik olarak zor günler geçiren başta ilimiz olmak üzere barınma sorununun giderilmesi ve ticari hayatın devamı önem arz etmektedir. Ticari hayatın şehrimizde belli bir seviyede olumlu devam etmesi ve ekonomik olarak sıkıntıların çözülmesi durumunda, insanlarımız üzerindeki sosyal ve psikolojik etkilerini bir nebze olsa pozitife çevrilebilecektir. Aksi durumda ekonomik olarak sıkıntıda olan ve ödemelerini yapmakta sıkıntı yaşayacak işverenlerimizin, ileriye dönük alacakları yatırım kararlarına olumsuz etki yapacak, iş kayıplarına sebebiyet verecek ve işten çıkarmalar başlayacaktır.
-2024 yılı için tahakkuk edecek sigorta primleri ve vergilerin tekrar sonraki bir tarihe ertelenmesi ve sonrasında taksitlendirme yapılarak ödeme imkânın sağlanması, işverenlerimizin sosyal ve psikolojik anlamda rahatlamasına neden olacak ve geleceğe yönelik alacakları kararlara olumlu etki yapacaktır.
- Yapılacak olan taksitlendirmelerde herhangi bir kritere bağlı kalınmamalı veya uygulanacak kriterlerin esnetilmesi taksitlendirme uygulamasının tabana yayılması için önemli bir etkendir. İstihdamın devamı ve istikrarlı sürdürülebilir bir yapıya kavuşması ancak işverenlerimizin ekonomik olarak güçlü ve rahat olduğu bir ortamda mümkün olabilir.
-31.12.2021 Tarihinde sona eren 6 puanlık sigorta prim indirimi uygulaması mücbir sebep ilan yerlerde tekrar uygulamaya alınmalıdır. Bu uygulamanın tekrar hayata geçirilmesi özellikle birden fazla işçi çalıştıran işyerleri için bir finansman girdisi sağlayacaktır.
-29.01.2004 Kabul edilerek 06.02.2004 tarihinde Resmî Gazetede yayınlanan ve 31.12.2012 tarihine kadar uygulanmak üzere hayata geçirilen 5084 Sayılı yatırımların ve istihdamın teşviki kanunu hayata geçtiği bu dönemde yatırımların miktarı ve tutarı gözle görülür bir şekilde artış göstermiş ve özellikle ilimiz Adıyaman’da istihdama çok büyük katkıları olmuştur. Mevcut süreçte ekonominin tekrar canlanması ve ticari hayatın devamı noktasında tabana yayılacak ölçülerde işyeri ve işçi sayısına bağlı olmaksızın, özellikle sigorta primlerini destekleyici nitelikte, 5084 sayılı kanun benzeri bir teşvik sisteminin hayata geçirilmesi çok büyük önem arz etmektedir.
-27/03/2018 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan 7103 sayılı Vergi Kanunları ve Bazı Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunla 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’na Geçici 19. madde eklenerek, 2018 yılında uygulamaya konulan istihdam teşvikleri hayatımıza girmiştir. Söz konusu uygulama ile birlikte işe alımların sayısı artmış, işten çıkarmalarda azalmalar ve istihdamda göreceli bir artış olmuştur. 31.12.2022 tarihinde uygulaması sona eren bu teşvik sisteminin esnetilerek (örneğin işçinin işe alınmasından önceki çalıştığı gün sayısı, ilave işçi sayısı yararlanma süresinin uzatılması ve yaş sınırı gibi) tekrara yürürlüğe konulması sürece katkı sunacaktır.
-Depremin yaratmış olduğu tahribatların onarılması ve yaraların sarılmasına yönelik alınan bir takım vergisel artışların depremi yaşamış ve halen kendisini toparlayamamış şehirlerde uygulanmaması gerekmektedir. KDV oranlarında ve Kurumlar vergisinde yapılan oransal artışlar şehrimizde ve deprem bölgesi şehir ve ilçelerde düşürülmelidir.
-Ticari hayatına devam etmek için finansmana ihtiyaç duyan esnaf, sanayici ve tüccarımıza devlet bankaları tarafından düşük faizli kredi tahsis edilmelidir.
- Başta İşletmesi yıkılmış veya faaliyete geçilemeyecek kadar hasarlı olan mükelleflerimizin tekrar ticari hayata başlamaları ve üretmeye başlayabilmeleri bununla birlikte, ticari hayatına devam etmek niyetinde olan işverenlerimiz finansmana ihtiyaç duymakta ve bu finansmana erişimin kolay olmadığı şu dönemde işverenlerimizin sıkıntısını bir nebzede olsa azaltacak olan ve yapılması gereken desteklerden bazıları,
-Sigorta prim indirimleri,
-Vergi oranlarında yapılacak indirimler
-Ödemelerin kolaylaştırması ve
-Önceki yıllarda uygulanan birtakım teşviklerin tekrar hayata geçirilmesi
-Düşük faizli Finansman temini yolu ile mümkündür.
Aziz ÇELİK
Adıyaman Serbest Muhasebeci
Mali Müşavir Odası Başkanı
